هالوکس والگوس؛ راهنمای کامل تشخیص، درمان و پیشگیری

هالوکس والگوس همان برجستگی دردناک کنار انگشت شست پا است که خیلی‌ها آن را با نام بونیون می‌شناسند. این ضایعه نه‌ تنها ظاهر انگشت شست را تغییر می‌دهد، بلکه می‌تواند راه‌ رفتن، ورزش و حتی انتخاب کفش روزانه را سخت کند. در این مقاله‌ با تعریف دقیق هالوکس والگوس، علائم، علت‌ها، روش‌های درمان بدون جراحی و جراحی، تمرینات کاربردی، انتخاب کفش مناسب و راه‌های پیشگیری آشنا می‌شوید پس با ما همراه باشید.

هالوکس والگوس چیست؟

هالوکس والگوس یک تغییر شکل در انگشت شست پا است که باعث می‌شود شست به سمت انگشتان کناری خم شود و در کنار آن یک برآمدگی ایجاد شود. این وضعیت می‌تواند همراه با درد، قرمزی یا تورم باشد و گاهی راه رفتن را سخت‌تر کند. دلیل اصلی آن می‌تواند پوشیدن کفش‌های تنگ یا پاشنه‌بلند، عوامل ژنتیکی یا فشار زیاد روی پا باشد. بعضی افراد فقط ظاهر متفاوت شست را می‌بینند، اما در برخی دیگر درد و محدودیت حرکتی هم پیش می‌آید. با مراجعه به دکتر رضا جامعی مویدی راه‌های مختلفی برای کم کردن فشار و مدیریت و درمان این بیماری وجود دارد.

علت هالوکس والگوس

علت هالوکس والگوس به طور ساده این است که وقتی فشارهای غیرطبیعی روی مفصل شست پا وارد بشود، ساختار استخوان‌ها تغییر می‌کند و شست به سمت بیرون منحرف می‌گردد که به شرح زیر است:

1. ژنتیک: اگر در خانواده‌ شخصی این بیماری را داشته باشد، احتمال بروز در نسل بعدی بیشتر است زیرا شکل استخوان و رباط‌ها به صورت ارثی منتقل می‌شود.
2. کفش نامناسب: کفش‌های نوک‌ باریک یا پاشنه‌ بلند باعث می‌شوند انگشتان به هم فشار بیاورند و به مرور انحراف ایجاد بشود.
3. ساختار پا: بعضی افراد به‌طور طبیعی کف پای صاف یا مفصل‌های شل‌تری دارن که این شرایط، فشار روی شست رو بیشتر می‌کنه.
4. عوامل مکانیکی: ایستادن طولانی، راه رفتن نادرست یا فشار زیاد به پا در فعالیت‌های روزانه می‌تواند روند انحراف رو سرعت بدهد.
5. شرایط دیگر: بیماری‌هایی مثل آرتریت یا مشکلات عضلانی هم می‌توانند زمینه‌ ساز تغییر شکل شست پا بشوند.

در واقع، ترکیب این عوامل باعث می‌شوند مفصل شست پا تعادل خودش رو از دست بدهد و کم‌کم انحراف شکل بگیرد.

علائم هالوکس والگوس

علائم هالوکس والگوس به تدریج ایجاد می‌شوند و می‌توانند هم در ظاهر و هم در عملکرد پا تاثیر بگذارند. شناخت دقیق این علائم کمک می‌کند تغییرات را سریع‌تر تشخیص داد و به مدیریت آن پرداخته شود که به صورت زیر است:

• برجستگی استخوانی در کنار انگشت شست.
• انحراف انگشت شست به سمت انگشتان دیگر.
• درد و حساسیت در ناحیه آسیب‌دیده، به‌ ویژه هنگام راه رفتن یا پوشیدن کفش تنگ.
• تورم و قرمزی پوست اطراف برجستگی.
• ایجاد تاول یا حساسیت موضعی در پوست روی برجستگی.
• محدودیت در حرکت انگشت شست.
• فشار یا ناراحتی در سایر انگشتان به دلیل تغییر موقعیت شست.

اهمیت درمان هالوکس والگوس

اهمیت درمان هالوکس والگوس در حفظ سلامت پا و پیشگیری از دردهای مزمن بسیار زیاد است. درمان به موقع می‌تواند فشار روی مفاصل و تاندون‌ها را کاهش دهد و از بدتر شدن تغییر شکل انگشت بزرگ جلوگیری کند. این مسئله کمک می‌کند فرد راحت‌تر راه برود، فعالیت‌های روزمره را بدون درد انجام دهد و خطر بیماری ثانویه مانند التهاب مفصل و زخم کاهش یابد. توجه به درمان هالوکس والگوس همچنین از نیاز به جراحی‌های پیچیده در آینده پیشگیری می‌کند و روند طبیعی حرکت پا را حفظ می‌کند.

بیشتر بخوانید: آسیب‌های مفصل آکرومیوکلاویکولار

روش‌های درمان هالوکس والگوس

روش‌های درمان هالوکس والگوس شامل روش‌هایی هستند که می‌توانند درد را کاهش دهند و وضعیت انگشت را اصلاح کنند. این روش‌ها شامل:

استفاده از کفش مناسب و ارتوز

پوشیدن کفش‌های جادار و طبی با فضای کافی برای انگشت شست باعث کاهش فشار روی مفصل می‌شود. کفش‌های نوک پهن و پاشنه کوتاه انتخاب مناسبی هستند. همچنین، قالب‌های طبی یا ارتوز می‌توانند زاویه انگشت شست را اصلاح کرده و درد را کاهش دهند.

تمرینات اصلاحی و کششی

تمرین‌های ساده مانند خم و راست کردن انگشت شست، حرکت دادن انگشت به سمت داخل و خارج و کشش عضلات پا، به انعطاف مفصل کمک می‌کند. انجام این تمرین‌ها روزانه چند دقیقه باعث کاهش سفتی و افزایش حرکت انگشت می‌شود.

داروهای ضد التهاب

داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند درد و تورم مفصل را کاهش دهند. مصرف این داروها باید با نظر پزشک باشد تا عوارض جانبی کنترل شود.

فیزیوتراپی و ماساژ

جلسات فیزیوتراپی شامل ماساژ، گرما درمانی و تمرینات تقویتی برای عضلات پا باعث کاهش فشار روی مفصل می‌شود. فیزیوتراپی می‌تواند توانایی حرکت انگشت را افزایش دهد و درد را کم کند.

درمان جراحی

در موارد شدید که تغییر شکل انگشت زیاد است یا درد ادامه دارد، جراحی برای اصلاح زاویه انگشت شست انجام می‌شود. نوع جراحی با توجه به شدت تغییر شکل و سن بیمار انتخاب می‌شود و بابت بازگرداندن عملکرد طبیعی انگشت صورت می‌گیرد. انواع جراحی به صورت زیر است:

استئوتومی (Osteotomy)

استئوتومی یک روش جراحی برای اصلاح زاویه انگشت شست است که با برش دقیق استخوان و تغییر موقعیت آن، زاویه انحراف انگشت کاهش می‌یابد. این روش زمانی انجام می‌شود که مفصل شست هنوز سالم باشد و غضروف آسیب جدی ندیده باشد و درد یا تغییر شکل انگشت با روش‌های غیرجراحی کاهش نیافته باشد.

در این روش، ابتدا برش کوچکی روی استخوان شست ایجاد می‌شود. سپس استخوان به آرامی به موقعیت طبیعی منتقل شده و با پیچ و موارد مورد نیاز تثبیت می‌شود. بافت‌های نرم اطراف مفصل نیز دوباره تنظیم می‌شوند تا تعادل عضلات و رباط‌ها حفظ شود. این روش در افرادی که هنوز غضروف مفصل سالم است انجام می‌شود.

آرترودزیس (Arthrodesis)

آرترودزیس یک روش جراحی است که در آن مفصل شست به صورت دائمی متصل می‌شود تا درد ناشی از هالوکس والگوس شدید کاهش یابد. این روش در افرادی انجام می‌شود که مفصل شست آسیب دیده و غضروف آن تخریب شده باشد و درد مداوم داشته باشد.

در این روش، ابتدا سطح مفصل آسیب دیده برداشته می‌شود تا استخوان‌ها بتوانند با هم جوش بخورند. سپس استخوان‌ها در زاویه مناسب قرار گرفته و با پیچ، پلاک مخصوص تثبیت می‌شوند. این اتصال باعث می‌شود که مفصل شست به صورت ثابت و بدون حرکت باقی بماند، بنابراین درد ناشی از حرکت مفصل کاهش می‌یابد.

بونیونکتومی (Bunionectomy)

بونیونکتومی یک روش جراحی است که در آن برآمدگی استخوانی ایجاد شده در مفصل شست برداشته می‌شود. این برآمدگی به دلیل تغییر زاویه انگشت شست و فشار روی مفصل ایجاد شده و باعث درد و مشکل در پوشیدن کفش می‌شود.

در این روش، ابتدا برش کوچکی روی مفصل شست ایجاد می‌شود. سپس برآمدگی استخوانی برداشته می‌شود و بافت‌های نرم اطراف مفصل تنظیم می‌شوند تا انگشت شست در راستای طبیعی قرار گیرد. گاهی این عمل با اصلاح تاندون‌ها و رباط‌های اطراف مفصل همراه می‌شود تا تعادل عضلات حفظ شود و احتمال بازگشت تغییر شکل کاهش یابد.

بیشتر بخوانید: تمرینات ورزشی پارگی ناقص تاندون روتاتور کاف

سینووکتومی و اصلاح بافت نرم (Soft tissue procedures)

این روش جراحی برای اصلاح انحراف انگشت شست و کاهش درد مفصل انجام می‌شود و تمرکز آن روی بافت‌های نرم اطراف مفصل است، نه استخوان. این بافت‌ها شامل رباط‌ها، تاندون‌ها و کپسول مفصل هستند که به حفظ تعادل و حرکت طبیعی انگشت کمک می‌کنند.

در این روش، بافت‌های نرم ملتهب یا آسیب‌دیده که باعث فشار یا درد می‌شوند، برداشته یا آزاد می‌شوند. همچنین رباط‌ها و تاندون‌ها تنظیم می‌شوند تا تعادل عضلات اطراف مفصل برقرار گردد. اصلاح بافت نرم باعث تثبیت انگشت شست در موقعیت طبیعی می‌شود و احتمال برگشت انحراف کاهش می‌یابد.

پیشگیری از هالوکس والگوس

پیشگیری از هالوکس والگوس با مراقبت روزانه از پا آغاز می‌شود. پوشیدن کفش‌های مناسب با پنجه جادار و پاشنه کوتاه، انجام تمرینات تقویتی برای انگشتان و حفظ وزن سالم بدن، فشار غیرضروری روی مفصل شست را کاهش می‌دهد. همچنین توجه به وضعیت ایستادن و راه رفتن می‌تواند از تغییر شکل پا جلوگیری کند. چک کردن مرتب پاها برای هر گونه تورم یا درد و اقدام سریع برای رفع مشکلات کوچک، گامی ساده اما موثر در جلوگیری از پیشرفت هالوکس والگوس است.

نتیجه‌گیری

هالوکس والگوس یکی از بیماری‌های رایج پا است که در اثر ترکیب عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. توجه به علائم اولیه، انتخاب کفش مناسب، انجام تمرین‌های ورزشی و مراجعه به پزشک در صورت بروز درد، بهترین راهکار برای مدیریت این عارضه است. در موارد شدید، جراحی تنها راه درمان قطعی خواهد بود.

سوالات متداول