آرتروز شانه یکی از بیماری‌های مزمن و پیشرونده مفصلی است که بر اثر ساییدگی و تخریب تدریجی غضروف مفصل شانه ایجاد می‌شود. این مشکل اغلب با درد مداوم، خشکی مفصل و کاهش قدرت حرکتی بروز می‌یابد و بیشتر در افراد میانسال و سالمند دیده می‌شود. در صورت عدم پیگیری و درمان مناسب، آرتروز شانه می‌تواند زندگی روزمره فرد را به‌طور جدی مختل کند. دکتر رضا جامعی مویدی با تکیه بر دانش تخصصی و استفاده از روش‌های درمانی به‌روز، به تشخیص دقیق این بیماری کمک کرده و برای هر بیمار، راهکارهای درمانی متناسب با شرایط بدنی و شدت آسیب ارائه می‌دهد. اگر به دنبال شناخت بهتر علائم، علت و شیوه‌های درمان آرتروز شانه هستید، ادامه این مطلب را از دست ندهید.
اهمیت درمان آرتروز شانه
اهمیت درمان آرتروز شانه فراتر از کاهش درد است این بیماری در صورت بی توجهی می‌تواند به مرور باعث تحلیل عملکرد مفصل، محدود شدن دامنه حرکتی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های ساده روزمره مانند لباس پوشیدن یا بلند کردن اجسام سبک شود. درمان به موقع نه‌تنها از پیشرفت آسیب جلوگیری می‌کند، بلکه می‌تواند با استفاده از روش‌های غیرجراحی یا در موارد پیشرفته، جراحی تخصصی، رضایت بیمار از زندگی روزمره را رقم بزند. رسیدگی زودهنگام به این بیماری، کلید حفظ استقلال حرکتی و پیشگیری از عوارض جبران‌ناپذیر در مفصل شانه است.
برای رزرو نوبت همین حالا کلیک کنید.
کلیک نمایید
آرتروز شانه چیست؟
آرتروز شانه یکی از شایع‌ترین اختلالات تخریبی مفصل است که طی آن بافت غضروفی بین استخوان‌های شانه به‌مرور زمان تحلیل می‌رود. این غضروف مانند یک لایه محافظ، مانع از تماس مستقیم استخوان‌ها شده و حرکت نرم و بدون درد مفصل را ممکن می‌سازد. اما با شروع روند فرسایش، این لایه به تدریج نازک شده یا از بین می‌رود و در نتیجه، تماس استخوان‌ها با یکدیگر باعث درد مزمن، کاهش انعطاف‌پذیری، احساس خشکی، صدای ساییدگی هنگام حرکت و محدودیت در عملکرد شانه می‌شود. این بیماری به‌صورت تدریجی پیشرفت می‌کند و در صورت بی‌توجهی می‌تواند زندگی روزمره فرد را به‌طور قابل‌توجهی تحت تاثیر قرار دهد.
آرتروز شانه با گذشت زمان پیشرفت می‌کند و در افراد میانسال تا سالمند شایع‌تر است، ولی می‌تواند به دنبال آسیب‌های قبلی (مانند دررفتگی یا شکستگی)، استفاده بیش‌ازحد از مفصل، بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا حتی عوامل ژنتیکی نیز بروز یابد. دو نوع شایع آن شامل آرتروز مفصل گلنوهومرال (بین استخوان بازو و کتف) و آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولار (بین ترقوه و استخوان کتف) هستند. علائم بیماری به صورت تدریجی ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل درد در حین حرکت یا استراحت، محدودیت در بالا آوردن دست، کاهش قدرت شانه، و احساس گیر کردن یا صدای ساییدگی در مفصل باشد.
تشخیص آرتروز شانه با معاینه بالینی، بررسی سابقه پزشکی و تصویربرداری‌هایی مانند رادیوگرافی یا MRI انجام می‌شود. درمان بسته به شدت بیماری می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب، تزریق داخل مفصل و در موارد پیشرفته‌تر، جراحی‌هایی مانند تعویض مفصل شانه باشد. شناسایی زودهنگام و شروع درمان به‌موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و نقش کلیدی در حفظ تحرک، کاهش درد و سلامتی بیمار ایفا کند.
انواع آرتروز شانه
آرتروز شانه بسته به محل درگیری مفصل و علت ایجاد آن به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود که شناخت دقیق آن‌ها برای انتخاب روش درمان بسیار مهم است. در ادامه، انواع اصلی آرتروز شانه را به‌صورت یونیک و تخصصی معرفی می‌کنیم:
آرتروز گلنوهومرال (Glenohumeral Osteoarthritis)
آرتروز گلنوهومرال شایع‌ترین فرم آرتروز شانه است که مفصل بین سر استخوان بازو و حفره گلنوئید استخوان کتف را درگیر می‌کند. با تحلیل رفتن غضروف در این مفصل، حرکات چرخشی و بالا بردن بازو به‌مرور دشوارتر و دردناک‌تر می‌شود. این نوع آرتروز اغلب با افزایش سن یا پس از ضربه به شانه ایجاد می‌شود.
آرتروز آکرومیوکلاویکولار (AC Joint Osteoarthritis)
آرتروز آکرومیوکلاویکولار، مفصل بین استخوان ترقوه و بخش بالایی استخوان کتف (آکرومیون) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درد در قسمت فوقانی شانه احساس می‌شود و هنگام خوابیدن روی شانه یا بلند کردن اجسام تشدید می‌گردد. این فرم از آرتروز به‌ویژه در افراد فعال یا ورزشکاران دیده می‌شود.
آرتروز پس از آسیب (Post-Traumatic Arthritis)
این نوع آرتروز در اثر ضربه، شکستگی یا دررفتگی قبلی مفصل شانه ایجاد می‌شود. حتی اگر آسیب اولیه به‌درستی درمان شده باشد، ممکن است پس از مدتی باعث تخریب تدریجی غضروف و بروز آرتروز شود. این نوع در سنین پایین‌تر نسبت به آرتروزهای اولیه رخ می‌دهد.
آرتروز التهابی (Inflammatory Arthritis)
در بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله می‌کند و باعث التهاب مزمن می‌شود. آرتروز شانه در این حالت دوطرفه است و با درد، تورم و سفتی مفاصل همراه است. این نوع آرتروز نیاز به درمان دارویی تخصصی دارد.
آرتروز آواسکولار (Avascular Necrosis-Related Arthritis)
آرتروز آواسکولار که نادر است، جریان خون به سر استخوان بازو کاهش می‌یابد یا قطع می‌شود. در نتیجه، بافت استخوانی تخریب و غضروف مفصلی آسیب می‌بیند. این فرایند می‌تواند به آرتروز ثانویه و درد شدید مفصل منجر شود.
بیشتر بخوانید: تعویض مفصل لگن
انواع درمان آرتروز شانه
درمان آرتروز شانه با هدف کاهش درد، حفظ یا بازگرداندن دامنه حرکتی مفصل و پیشگیری از پیشرفت بیماری انجام می‌شود. بسته به شدت فرسایش غضروف، سن بیمار، سطح فعالیت و میزان محدودیت عملکرد، انواع روش‌های درمانی به دو دسته غیرجراحی و جراحی تقسیم می‌شوند. در ادامه، این روش‌ها را به‌صورت یونیک و تخصصی معرفی می‌کنیم:
۱. درمان‌های غیرجراحی (محافظه‌کارانه)
درمان‌های غیر جراحی که بیشتر برای آرتروزهای اولیه تا متوسط تجویز می‌گردد، نسبت به شرایط بیمار نوع آن تشخیص داده می‌شود که به شرح زیر است:
دارودرمانی
استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. در موارد مزمن‌تر، پزشک ممکن است داروهای قوی‌تری تجویز کند.
فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی
برنامه‌های فیزیوتراپی هدفمند شامل تقویت عضلات اطراف شانه، افزایش انعطاف‌پذیری مفصل و اصلاح حرکات روزمره می‌تواند عملکرد شانه را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد.
تزریق داخل مفصل
تزریق کورتون یا اسید هیالورونیک به داخل مفصل شانه می‌تواند التهاب را کاهش داده و برای مدت چند هفته تا چند ماه از درد بکاهد. این روش در مراحل میانی بیماری کاربردی است.
درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
در برخی موارد، تزریق PRP به مفصل شانه می‌تواند باعث ترمیم بافت و کاهش التهاب در مراحل اولیه آرتروز شود. این روش هنوز در حال بررسی علمی گسترده‌تری است.
۲. درمان‌های جراحی
یکی از روش‌های درمان آرتزوز شدید جراحی است که انواع مختلفی دارد و نسبت به شدت بیماری توسط دکتر رضا جامعی مویدی تشخیص داده می‌شود. انواع جراحی در درمان آرتروز به شرح زیر است:
برداشت انتهای استخوان (Mumford Procedure)
در آرتروز مفصل آکرومیوکلاویکولار، برداشتن بخش کوچکی از انتهای ترقوه باعث کاهش اصطکاک و درد در مفصل می‌شود.
آرتروسکوپی شانه
در مراحل خفیف تا متوسط، آرتروسکوپی به پزشک امکان می‌دهد با کمترین تهاجم، قطعات آسیب‌دیده غضروفی را پاک‌سازی کرده یا خارهای استخوانی را بردارد و حرکت مفصل را روان‌تر کند.
تعویض کامل مفصل شانه (Total Shoulder Replacement)
در موارد پیشرفته آرتروز گلنوهومرال که مفصل به‌شدت آسیب دیده، تعویض کامل مفصل شانه با پروتز مصنوعی، گزینه‌ای درست و کاربردی و ماندگار برای کاهش درد و بازیابی عملکرد است.
تعویض معکوس شانه (Reverse Shoulder Arthroplasty)
در بیمارانی که علاوه بر آرتروز، پارگی شدید تاندون‌های روتاتور کاف دارند، روش تعویض معکوس مفصل انتخاب می‌شود که مکانیک مفصل را بازسازی می‌کند. هر نوع درمان باید با در نظر گرفتن شرایط منحصر‌به‌فرد بیمار و تشخیص دقیق توسط پزشک متخصص، مانند دکتر رضا جامعی مویدی، انجام شود تا بهترین نتیجه درمانی و بهبود عملکرد حاصل گردد.
بیشتر بخوانید: تعویض مفصل زانو
عوارض عدم درمان آرتروز شانه
عدم درمان آرتروز شانه می‌تواند پیامدهای جدی و تاثیرگذار بر سلامت فرد به همراه داشته باشد. با پیشرفت بیماری، غضروف مفصلی بیشتر تحلیل می‌رود و اصطکاک استخوان‌ها افزایش می‌یابد که منجر به درد شدید، التهاب مزمن و تورم مفصل می‌شود. این شرایط باعث کاهش قابل توجه دامنه حرکتی و سفتی شانه می‌گردد، به‌طوری که انجام فعالیت‌های روزمره مانند بلند کردن دست، پوشیدن لباس یا حتی خوابیدن روی شانه به چالشی بزرگ تبدیل می‌شود.
علاوه بر این، ضعف عضلات اطراف شانه و کاهش ثبات مفصل می‌تواند خطر آسیب‌های ثانویه مثل دررفتگی یا پارگی تاندون‌ها را افزایش دهد. در نهایت، عدم درمان مناسب ممکن است به ناتوانی کامل مفصل و نیاز به جراحی‌های پیچیده و پرریسک منجر شود، بنابراین رسیدگی به موقع اهمیت بالایی دارد.
نحوه تشخیص آرتروز شانه و زمان مراجعه به پزشک
تشخیص آرتروز شانه با ترکیبی از بررسی دقیق علائم بالینی، معاینه فیزیکی و انجام تصویربرداری‌های تخصصی انجام می‌شود. پزشک ابتدا با پرسش درباره شدت و نوع درد، محدودیت‌های حرکتی و سابقه آسیب‌های قبلی شانه، وضعیت بیمار را ارزیابی می‌کند. در معاینه، دامنه حرکت مفصل، حساسیت به لمس و وجود صداهای غیرطبیعی در حرکت شانه بررسی می‌شود.
برای تأیید تشخیص و ارزیابی میزان تخریب غضروف، اغلب تصویربرداری‌هایی مانند رادیوگرافی ساده، ام‌آر‌آی یا سی‌تی اسکن تجویز می‌شود. زمان مراجعه به پزشک بسیار مهم است در صورت بروز درد مداوم، کاهش دامنه حرکت، احساس خشکی یا ضعف در شانه که بیش از چند هفته طول کشیده و با استراحت بهبود نمی‌یابد، لازم است سریعاً به متخصص مراجعه شود تا از پیشرفت بیماری جلوگیری و درمان درست آغاز گردد.
نتیجه گیری
آرتروز شانه بیماری‌ای پیچیده و پیشرونده است که در صورت عدم توجه و درمان به موقع، می‌تواند زندگی عادی را به طور قابل‌توجهی تحت تاثیر قرار دهد. تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب، کلید کنترل درد، حفظ عملکرد مفصل و جلوگیری از عوارض جدی است. با پیشرفت‌های علمی و تخصصی مانند درمان‌های نوین ارائه‌شده توسط دکتر رضا جامعی مویدی، بیماران این فرصت را دارند که زندگی فعال و بدون محدودیت را دوباره تجربه کنند. مراقبت مستمر و پیگیری دقیق درمان، مسیر موفقیت در مقابله با آرتروز شانه را هموار می‌سازد.
سوالات متداول
افزایش سن، آسیب‌های قبلی به شانه، التهاب مفصل، استفاده مکرر و بیش‌ازحد از مفصل و عوامل ژنتیکی از جمله عوامل اصلی بروز آرتروز شانه هستند.
بله، با تشخیص زودهنگام می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و با استفاده از روش‌های غیرجراحی مثل فیزیوتراپی و دارودرمانی، درد و علائم را کنترل کرد. در موارد شدید، جراحی‌های تخصصی مانند تعویض مفصل نیز انجام می‌شود.
در صورت بروز درد مداوم، کاهش دامنه حرکت، خشکی و ضعف شانه که بیش از چند هفته ادامه دارد و با استراحت بهبود نمی‌یابد، باید به متخصص مراجعه شود.
بله، انجام تمرینات تخصصی فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات اطراف شانه، افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش درد کمک کند و عملکرد مفصل را بهبود بخشد. البته باید زیر نظر متخصص انجام شود تا به مفصل آسیب نزند.
آرتروز شانه بیماری تحلیل‌برنده غضروف مفصل شانه است که باعث درد، خشکی، محدودیت حرکت و کاهش قدرت شانه می‌شود. علائم معمول شامل درد مزمن، صدا دادن شانه و سختی در انجام حرکات روزمره است.
